AFC Asian Cup là gì, thi đấu diễn ra khi nào?

AFC Asian Cup là giải đấu quan trọng nhất của bóng đá châu Á, tương đương với các giải đấu lớn khác như Euro và Copa America. Được thành lập vào năm 1956, giải đấu này đã trở thành sự kiện bóng đá hàng đầu trong khu vực, thu hút sự tham gia của các đội tuyển quốc gia mạnh nhất châu Á. AFC Asian Cup là gì 

Lịch sử hình thành, ra đời giải đấu AFC Asian Cup

Cúp bóng đá châu Á (AFC Asian Cup) là giải đấu bóng đá giữa các đội tuyển quốc gia nam được tổ chức bởi Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC), diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần. Đây là giải bóng đá lớn nhất của châu Á và là giải vô địch bóng đá cấp châu lục lâu đời thứ hai trên thế giới, chỉ sau Cúp bóng đá Nam Mỹ. Đội vô địch AFC Asian Cup sẽ trở thành nhà vô địch châu Á và kể từ năm 2015, cũng giành quyền tham dự Cúp Liên đoàn các châu lục.

Giải đấu được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1956 tại Hồng Kông, và từ đó đến nay đã được tổ chức mỗi bốn năm một lần, với lần gần đây nhất là giải đấu năm 2019 tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Sau năm 2004, AFC quyết định chuyển lịch tổ chức của giải đấu sang một chu kỳ ít sự kiện lớn hơn, vì các giải đấu như Thế vận hội Mùa hè và Giải vô địch bóng đá châu Âu thường được tổ chức cùng năm.

Lần tổ chức đầu tiên sau năm 2004 là vào năm 2007, khi giải đấu được đồng đăng cai bởi bốn quốc gia Đông Nam Á: Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam. Đến Asian Cup 2019, số đội tham dự giải đã được mở rộng từ 16 lên 24 đội. Bên cạnh đó, một số thay đổi đáng chú ý như việc cho phép đội bóng thay cầu thủ thứ 4 khi trận đấu bước vào hiệp phụ và áp dụng công nghệ video hỗ trợ trọng tài (VAR).

Thể thức thi đấu của AFC Asian Cup

Từ năm 2019, AFC Asian Cup quy tụ 24 đội tuyển mạnh nhất châu Á. Theo kết quả bốc thăm, các đội được chia thành 6 bảng, mỗi bảng có 4 đội. Các đội đứng nhất và nhì mỗi bảng cùng với 4 đội xếp thứ 3 có thành tích tốt nhất sẽ giành quyền vào vòng đấu loại trực tiếp.

Khi các đội có cùng điểm số, sẽ xét thành tích đối đầu giữa các đội đó trước, sau đó mới tính đến hiệu số bàn thắng, số bàn thắng ghi được. Nếu các chỉ số này vẫn bằng nhau, sẽ tiếp tục tính điểm fair-play, trong đó thẻ vàng được tính 1 điểm, thẻ đỏ trực tiếp và 2 thẻ vàng tính 3 điểm, còn trường hợp 1 thẻ vàng rồi tiếp theo là thẻ đỏ trực tiếp sẽ được tính 4 điểm.

Ở vòng đấu loại trực tiếp, mỗi đội có quyền thay tối đa 4 cầu thủ khi trận đấu vào hiệp phụ. Ngoài ra, kể từ kỳ Asian Cup 2019, giải đấu không tổ chức trận tranh hạng ba giữa hai đội thua ở bán kết.

Thành tích thi đấu

AFC Asian Cup lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1956 tại Hồng Kông, chỉ hai năm sau khi Liên đoàn Bóng đá Châu Á (AFC) được thành lập, và trở thành giải đấu bóng đá lâu đời thứ hai trên thế giới, chỉ sau Copa America.

Ban đầu, giải đấu chỉ có 4 đội tham gia, thi đấu theo thể thức vòng tròn trong ba kỳ đầu tiên cho đến năm 1964. Mỗi liên đoàn khu vực tổ chức giải vô địch mỗi 2 năm một lần với mức độ quan tâm không đồng đều. Thời gian đầu, các đội tuyển quốc gia mạnh không mấy mặn mà với giải đấu, họ tập trung chủ yếu vào các giải đấu như Olympic và Asiad. Kết quả là, tình trạng các đội bỏ dở thi đấu hoặc không tham gia ngay từ vòng loại là rất thường xuyên. Điều này đã tạo điều kiện cho Hàn Quốc giành hai chức vô địch vào các năm 1956 và 1960.

Sau khi Hồng Kông và Hàn Quốc lần lượt đăng cai hai kỳ đầu tiên, Israel được chọn làm chủ nhà cho Cúp bóng đá châu Á 1964. Giải đấu này vẫn sử dụng thể thức tương tự như các kỳ trước, với 4 đội thi đấu trong một bảng duy nhất để tìm ra nhà vô địch. Israel đã giành chức vô địch giải đấu này sau khi thắng Ấn Độ với ba trận thắng. Tuy nhiên, sau này Israel bị các quốc gia Tây Á trục xuất và không còn là thành viên của AFC.

Hiện nay, Nhật Bản là đội bóng thành công nhất trong lịch sử AFC Asian Cup với 4 lần vô địch vào các năm 1992, 2000, 2004 và 2011. Iran cũng gây ấn tượng khi giành 3 chức vô địch liên tiếp vào các năm 1968, 1972 và 1976.

Cúp bóng đá châu Á thường được thống trị bởi một số nền bóng đá hàng đầu khu vực. Ngoài Nhật Bản, Hàn Quốc và Iran, các đội tuyển như Saudi Arabia, Úc, Qatar, Iraq và Kuwait cũng đã từng giành chức vô địch giải đấu này.

Giải thưởng

AFC Asian Cup đã trải qua hai phiên bản của chiếc cúp. Chiếc cúp đầu tiên được sử dụng từ năm 1956 đến 2015, và chiếc thứ hai được đưa vào sử dụng từ năm 2019.

Chiếc cúp đầu tiên có hình dạng một chiếc bát với đế tròn. Cúp này cao 42 cm và nặng 15 kg. Đến giải đấu năm 2000, phần đế màu đen được khắc tên của các quốc gia chiến thắng, cùng với năm mà mỗi quốc gia giành chức vô địch. Sau đó, chiếc cúp đã được thiết kế lại, với phần bạc được bổ sung nhiều hơn và phần đế màu đen được giảm xuống chỉ còn một lớp mỏng. Cũng không còn biển báo trên phần đế, và tên các quốc gia chiến thắng được khắc xung quanh đế.

Vào lễ bốc thăm vòng bảng AFC Asian Cup 2019, diễn ra vào ngày 4 tháng 5 năm 2018 tại Burj Khalifa ở Dubai, chiếc cúp hoàn toàn mới được công bố. Được chế tác bởi Thomas Lyte, chiếc cúp mới này cao 78 cm, rộng 42 cm và nặng 15 kg, được làm hoàn toàn bằng bạc. Cúp được thiết kế theo hình hoa sen – một loài thực vật thủy sinh biểu tượng của châu Á. Năm cánh hoa sen trên cúp tượng trưng cho năm tiểu liên đoàn của AFC. Tên các quốc gia chiến thắng được khắc xung quanh đế, và đế này có thể tách rời khỏi thân chính của cúp. Chiếc cúp mới còn có một tay cầm ở mỗi bên, khác với chiếc cúp tiền nhiệm.

Ngoài chiếc cúp danh giá, đội vô địch Asian Cup còn nhận được phần thưởng tiền mặt trị giá 5 triệu USD từ AFC. Đội á quân nhận 3 triệu USD, trong khi hai đội thua ở bán kết mỗi đội nhận 1 triệu USD. Các đội tham dự cũng sẽ nhận được tiền thưởng tùy thuộc vào thành tích thi đấu của họ. Tổng giải thưởng của AFC Asian Cup 2019 lên đến gần 15 triệu USD.

Thành tích của bóng đá Việt Nam tại AFC Asian Cup sau năm 1975

Thành tích thi đấu

AFC Asian Cup, giải đấu lâu đời thứ hai trên thế giới sau Copa America, lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1956 tại Hồng Kông, chỉ hai năm sau khi Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) được thành lập vào năm 1954. Ban đầu, giải đấu chỉ có 4 đội tham gia thi đấu theo thể thức vòng tròn trong ba kỳ đầu tiên cho đến năm 1964. Mỗi liên đoàn khu vực tổ chức giải vô địch hai năm một lần, với mức độ quan tâm khác nhau.

Thời gian đầu, các đội tuyển quốc gia mạnh không mấy mặn mà với giải đấu này, vì họ chủ yếu tập trung vào các đấu trường lớn như Olympics và Asiad. Vì vậy, tình trạng các đội bỏ dở thi đấu hoặc không tham gia ngay từ vòng loại khá phổ biến. Điều này đã giúp Hàn Quốc có được hai chức vô địch vào các năm 1956 và 1960.

Sau khi Hồng Kông và Hàn Quốc đăng cai tổ chức hai kỳ đầu tiên, Israel đã được chọn làm chủ nhà của Cúp bóng đá châu Á 1964. Giải đấu này vẫn giữ thể thức của hai kỳ trước với chỉ bốn đội thi đấu trong một nhóm duy nhất để xác định nhà vô địch. Israel đã đăng quang giải đấu này, đánh bại Ấn Độ với ba trận thắng. Tuy nhiên, sau này Israel bị các quốc gia Tây Á trục xuất và không còn là thành viên của AFC.

Tính đến nay, đội bóng thành công nhất trong lịch sử giải đấu AFC Asian Cup là Nhật Bản, với 4 lần giành chức vô địch vào các năm 1992, 2000, 2004 và 2011. Iran cũng để lại ấn tượng mạnh khi vô địch ba lần liên tiếp vào các năm 1968, 1972 và 1976.

Giải đấu Cúp bóng đá châu Á thường được thống trị bởi một số nền bóng đá hàng đầu trong khu vực. Ngoài Nhật Bản, Hàn Quốc và Iran, các đội bóng như Saudi Arabia, Úc, Qatar, Iraq và Kuwait cũng từng giành được chức vô địch.

Đội tuyển Việt Nam đã hai lần góp mặt tại sân chơi AFC Asian Cup kể từ năm 1975. Trong kỳ Asian Cup 2007, được tổ chức tại bốn quốc gia Đông Nam Á (Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và Indonesia), đội tuyển Việt Nam đã tạo nên bất ngờ khi vượt qua các đối thủ mạnh và tiến vào vòng tứ kết, đánh dấu thành tích lịch sử cho bóng đá Việt Nam trong lần đầu tham dự giải đấu.

Tiếp tục tham dự Asian Cup 2019 dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Park Hang Seo, đội tuyển Việt Nam dù nằm chung bảng với hai nhà cựu vô địch Iran và Iraq, vẫn có một màn trình diễn đầy ấn tượng. Mặc dù không thể tiến xa hơn vòng tứ kết, nhưng tinh thần chiến đấu mạnh mẽ và lối chơi tưng bừng của các cầu thủ đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người hâm mộ.

Những câu hỏi thường gặp về Cúp bóng đá châu á

Cúp bóng đá châu Á là gì?

• Cúp bóng đá châu Á (AFC Asian Cup) là giải đấu bóng đá dành cho các đội tuyển quốc gia thành viên của Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC). Đây là giải đấu cấp châu lục lớn nhất và uy tín nhất của châu Á.

Khi nào có Cúp bóng đá châu Á?

• • Cúp bóng đá châu Á thường được tổ chức 4 năm một lần.

Các đội nào tham dự Cúp bóng đá châu Á?

• • Tất cả các đội tuyển thành viên của AFC đều có cơ hội tham dự vòng loại để giành vé dự giải đấu chính thức.

Đội nào vô địch nhiều nhất?

• • Nhật Bản là đội tuyển đã giành chức vô địch Cúp bóng đá châu Á nhiều nhất với 4 lần đăng quang.

Vì sao Cúp bóng đá châu Á lại quan trọng?

• • Đây là sân chơi để các đội tuyển châu Á thể hiện sức mạnh và trình độ của mình.
  • Giải đấu cũng là cơ hội để các cầu thủ châu Á được cọ xát và nâng cao bản thân.
  • Cúp bóng đá châu Á góp phần phát triển bóng đá châu Á.

Có gì đặc biệt ở Cúp bóng đá châu Á gần đây?

• • Các kỳ Cúp bóng đá châu Á gần đây thường có sự cạnh tranh rất khốc liệt giữa các đội tuyển hàng đầu châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Iran, Australia.
  • Ngoài ra, giải đấu cũng chứng kiến sự nổi lên của nhiều đội bóng trẻ và tài năng.

Thể thức thi đấu của Cúp bóng đá châu Á như thế nào?

• • Thể thức thi đấu thường thay đổi qua các kỳ, nhưng thường gồm các vòng bảng, vòng loại trực tiếp và trận chung kết.

Làm thế nào để xem Cúp bóng đá châu Á?

• • Bạn có thể xem Cúp bóng đá châu Á trên các kênh truyền hình, nền tảng trực tuyến hoặc qua các ứng dụng bóng đá.

Các cầu thủ nổi tiếng nào từng tham dự Cúp bóng đá châu Á?

• • Rất nhiều cầu thủ nổi tiếng châu Á đã từng tham dự Cúp bóng đá châu Á như Son Heung-min, Shinji Kagawa, Ali Daei,…

Có những kỷ lục nào đáng nhớ tại Cúp bóng đá châu Á?

• • Có rất nhiều kỷ lục đáng nhớ tại Cúp bóng đá châu Á, như số bàn thắng nhiều nhất, số lần vô địch,…

Bạn có muốn tìm hiểu thêm về điều gì khác liên quan đến Cúp bóng đá châu Á không?

Kết luận

Cúp bóng đá châu Á cũng là một dịp quan trọng để các quốc gia trong khu vực thể hiện khả năng tổ chức và phát triển bóng đá, đồng thời thúc đẩy sự giao lưu văn hóa giữa các quốc gia. Bên cạnh các đội tuyển mạnh, những thành tích bất ngờ từ các đội tuyển nhỏ cũng làm nên nét đặc sắc và sự hấp dẫn cho giải đấu này.

>>>> Xem thêm 

1. Việt Nam đứng thứ mấy ở SEA Games 32?
2. “Huy chương dùng để làm gì?
3. Huy chương vàng Olympic đầu tiên của Việt Nam?
4. Phân biệt Huân Chương và Huy chương
5. Lịch thi đấu cúp C1 – Champions League 2025 mới nhất